رایج ترین دستورات لینوکس

آیا دستورات لینوکس را بلد هستید؟ با یادگیری دستورات لینوکس، می‌ توانید کارهای مختلفی را در سیستم عامل لینوکس انجام دهید. لینوکس یک سیستم عامل قدرتمند و انعطاف‌پذیر است که از دستورات متعددی برای انجام وظایف مختلف استفاده می ‌کند.  دستورات لینوکس به دو دسته کلی دستورات داخلی و خارجی تقسیم می‌ شوند ولی اگر بخواهیم به صورت جزئی تر، این دستورات را دسته بندی کنیم به چند دسته خواهیم رسید که در این مقاله مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

دستورات داخلی لینوکس

همانطور که قبلاً اشاره شد، دستورات داخلی لینوکس به طور مستقیم در هسته سیستم عامل تعبیه شده‌اند و برای استفاده از آنها نیازی به نصب برنامه یا ابزار اضافی نیست.

دستورات خارجی لینوکس

همانطور که قبلاً اشاره شد، دستورات خارجی لینوکس به صورت برنامه‌ های جداگانه نوشته شده‌اند و برای استفاده از آنها باید نصب شوند.

 

دستورات مدیریت فایل

در لینوکس، دستورات مختلفی برای مدیریت فایل‌ها و دایرکتوری‌ها وجود دارد. تعدادی از دستورات پرکاربرد برای مدیریت فایل به شرح زیر هستند:

1. دستورات ایجاد:

touch: برای ایجاد یک فایل خالی

mkdir: برای ایجاد یک دایرکتوری

2. دستورات مشاهده:

ls: برای نمایش لیست فایل‌ها و دایرکتوری‌ها

cat: برای نمایش محتوای یک فایل

head: برای نمایش چند خط اول یک فایل

3. دستورات ویرایش:

nano: برای ویرایش ساده متن

vim: برای ویرایش قدرتمند متن

4. دستورات کپی و انتقال:

cp: برای کپی کردن فایل‌ها

mv: برای انتقال فایل‌ها

5. دستورات حذف:

rm: برای حذف فایل‌ها

rmdir: برای حذف دایرکتوری‌های خالی

6. دستورات تغییر نام:

mv: برای تغییر نام فایل‌ها و دایرکتوری‌ها

7. دستورات فشرده‌ سازی:

gzip: برای فشرده‌سازی فایل ‌ها

bzip2: برای فشرده‌سازی فایل ‌ها

8. دستورات استخراج:

gunzip: برای استخراج فایل‌های فشرده‌ شده با gzip

bunzip2: برای استخراج فایل‌های فشرده‌ شده با bzip2

 

 دستورات جستجو

در لینوکس، دستورات مختلفی برای جستجوی متن در فایل‌ها و دایرکتوری‌ها وجود دارد. تعدادی از دستورات پرکاربرد برای جستجو به شرح زیر هستند:

1. grep:

دستور grep برای جستجوی عبارات متنی در فایل‌ها استفاده می‌ شود. این دستور می‌ تواند عبارات را در یک یا چند فایل جستجو کند.

مثال:

grep “hello world” file.txt

2. find:

دستور find برای جستجوی فایل‌ها و دایرکتوری‌ها بر اساس معیارهای مختلف مانند نام، نوع و تاریخ

مثال:

find . -name “*.txt”

3. locate:

دستور locate برای جستجوی سریع فایل‌ها بر اساس نام آنها استفاده می‌ شود.

مثال:

locate *.txt

4. which:

دستور which برای جستجوی دستورات در مسیر جستجوی سیستم استفاده می‌ شود.

مثال:

which ls

5. whereis:

دستور whereis برای جستجوی فایل‌های مربوط به یک دستور مانند فایل‌های اجرایی، صفحات man، و

مثال:

whereis ls

 

دستورات مرتب ‌سازی

در لینوکس، دستورات مختلفی برای مرتب‌ سازی داده‌ ها وجود دارد. تعدادی از دستورات پرکاربرد برای مرتب‌ سازی به شرح زیر هستند:

 

1. sort:

دستور sort یکی از رایج‌ترین دستورات برای مرتب‌ سازی خطوط یک فایل است. این دستور می‌ تواند بر اساس ستون های مختلف، به ترتیب صعودی یا نزولی و با استفاده از معیارهای مختلف مرتب‌ سازی، خطوط را مرتب کند.

مثال:

sort file.txt

2. uniq:

دستور uniq علاوه بر حذف خطوط تکراری، می‌ تواند خطوط را بر اساس ترتیب حروف الفبا مرتب کند.

مثال:

uniq file.txt

3. nl:

دستور nl به خطوط یک فایل شماره می‌دهد و می‌ تواند برای مرتب‌ سازی خطوط بر اساس شماره خط استفاده شود.

مثال:

nl file.txt

4. head:

دستور head برای نمایش چند خط اول یک فایل استفاده می‌ شود. می‌ توانید از این دستور برای مرتب‌ سازی خطوط اول یک فایل و نمایش آنها استفاده کنید.

مثال:

head -n 10 file.txt | sort

5. tail:

دستور tail به منظور نشان دادن چند خط آخر یک فایل به کار می رود. می‌ توانید از این دستور برای مرتب‌ سازی خطوط آخر یک فایل و نمایش آنها استفاده کنید.

مثال:

tail -n 10 file.txt | sort

 

دستورات حذف خطوط تکراری

برای حذف خطوط تکراری در لینوکس، می‌ توانید از چند دستور مختلف استفاده کنید:

1. uniq:

دستور uniq ساده‌ترین راه برای حذف خطوط تکراری از یک فایل است. این دستور خطوط تکراری را پشت سر هم نمایش می‌دهد و فقط اولین نمونه هر خط را نگه می‌دارد.

مثال:

uniq file.txt

2. sort | uniq:

می‌ توانید از ترکیب دستورات sort و uniq برای حذف خطوط تکراری و مرتب‌ سازی خطوط فایل استفاده کنید.

مثال:

sort file.txt | uniq

3. comm:

دستور comm برای مقایسه دو فایل و نمایش خطوطی که در هر دو فایل مشترک هستند یا فقط در یکی از آنها وجود دارند، استفاده می‌ شود. می‌ توانید از این دستور برای حذف خطوط تکراری از یک فایل با استفاده از خود آن فایل به عنوان مرجع استفاده کنید.

مثال:

comm -12 file.txt file.txt

4. sed:

دستور sed یک ابزار قدرتمند برای ویرایش متن است. می‌ توانید از آن برای حذف خطوط تکراری از یک فایل با استفاده از عبارات منظم استفاده کنید.

مثال:

sed ‘d;.seen;s/.*/&.seen/p;d’ file.txt

5. awk:

دستور awk یک ابزار قدرتمند دیگر برای پردازش متن است. می‌ توانید از آن برای حذف خطوط تکراری از یک فایل با استفاده از اسکریپت‌های awk استفاده کنید.

مثال:

awk ‘!seen[$0]++’ file.txt

 

 دستورات اطلاعات سیستم

دستورات اطلاعات سیستم لینوکس به شما امکان می‌دهند تا اطلاعات مختلفی راجع به سیستم خود مانند سخت‌افزار، نرم‌افزار، و عملکرد سیستم را مشاهده کنید. تعدادی از دستورات پرکاربرد اطلاعات سیستم لینوکس به شرح زیر هستند:

دستورات اطلاعات کلی سیستم

uname: برای نمایش اطلاعات کلی سیستم مانند نام سیستم عامل، معماری و نسخه هسته

hostnamectl: برای نمایش و تنظیم نام میزبان

uptime: برای نمایش اطلاعات مربوط به زمان بوت سیستم و تعداد کاربران

lsb_release: برای نمایش اطلاعات مربوط به توزیع لینوکس

 

دستورات اطلاعات سخت‌افزار

lscpu: برای نمایش اطلاعات مربوط به پردازنده

free: برای نمایش اطلاعات مربوط به حافظه

df: برای نمایش اطلاعات مربوط به فضای دیسک

du: برای نمایش استفاده از فضای دیسک

lshw: برای نمایش اطلاعات مربوط به تمام سخت‌افزارهای سیستم

 دستورات اطلاعات نرم‌افزار

apt list –installed: برای نمایش لیست برنامه‌ های نصب شده (در توزیع‌های مبتنی بر Debian)

yum list installed: برای نمایش لیست برنامه‌ های نصب شده (در توزیع‌های مبتنی بر Red Hat)

dnf list installed: برای نمایش لیست برنامه‌ های نصب شده (در Fedora)

pip list: برای نمایش لیست برنامه‌ های Python نصب شده

 

 دستورات اطلاعات عملکرد

top: برای نمایش اطلاعات مربوط به پردازش‌ها و حافظه

htop: مانند top، اما با رابط کاربری گرافیکی

iotop: برای نمایش اطلاعات مربوط به ورودی و خروجی دیسک

mpstat: برای نمایش اطلاعات مربوط به عملکرد پردازنده

vmstat: برای نمایش اطلاعات مربوط به حافظه مجازی

 

 دستورات شبکه

دستورات شبکه لینوکس به شما امکان می‌دهند تا با شبکه و اتصالات خود کار کنید. تعدادی از دستورات پرکاربرد شبکه لینوکس به شرح زیر هستند:

دستورات پیکربندی شبکه

ifconfig: برای مشاهده و پیکربندی رابط‌های شبکه

ip: ابزار جدیدتر برای پیکربندی رابط‌های شبکه

route: برای مشاهده و پیکربندی روتینگ شبکه

hostnamectl: برای مشاهده و تنظیم نام میزبان

 

دستورات عیب‌یابی شبکه

ping: برای بررسی اتصال به یک میزبان دیگر

traceroute: برای ردیابی مسیر بسته‌ های شبکه تا یک میزبان دیگر

dig: برای جستجوی اطلاعات DNS

nslookup: مانند dig، اما با رابط کاربری قدیمی‌ تر

 

دستورات اتصال به شبکه

ssh: برای اتصال امن به یک میزبان دیگر

telnet: برای اتصال به یک میزبان دیگر (غیر امن)

ftp: برای انتقال فایل‌ها بین دو میزبان

 

 دستورات دیگر

netstat: برای مشاهده اتصالات شبکه فعال

tcpdump: برای ضبط و تجزیه و تحلیل ترافیک شبکه

nmap: برای اسکن پورت‌ها و خدمات در یک میزبان

 

نتیجه گیری

این فقط یک نمونه کوچک از دستورات لینوکس است. دستورات بسیار زیادی برای انجام کارهای مختلف وجود دارد. برای یادگیری بیشتر در مورد دستورات لینوکس، می‌ توانید از منابع زیر استفاده کنید:

• صفحات: man صفحات man به طور پیش‌فرض در سیستم‌های لینوکس نصب شده‌اند و اطلاعات کاملی در مورد دستورات لینوکس ارائه می‌دهند.
• کتاب‌ها و وب‌سایت‌های آموزشی: کتاب‌ها و وب‌سایت‌های آموزشی زیادی در مورد لینوکس وجود دارد که می‌ توانید از آنها برای یادگیری دستورات لینوکس استفاده کنید.
• دوره‌ های آنلاین: دوره‌ های آنلاین زیادی در مورد لینوکس وجود دارد که می‌ توانید از آنها برای یادگیری دستورات لینوکس استفاده کنید.